การแก้ไข STCW Convention / STCW Code ที่จะมีผลบังคับใช้ 1 ม.ค. 2026

STCW Code Revision 

Violence & Harassment Training Mandatory from 2026

ศูนย์วิจัย AMCOL - 18 November 2025

                                                                                                                                  Credit: Shutterstock

การแก้ไข STCW Convention / STCW Code ที่จะมีผลบังคับใช้ 1 ม.ค. 2026

ที่มาและข้อเท็จจริง :

1. ที่ประชุมของ International Maritime Organization (IMO) โดยเฉพาะคณะกรรมการความปลอดภัยทางทะเล (IMO Maritime Safety Committee – MSC) ได้รับมติให้แก้ไขส่วนของ STCW Code ซึ่งรวมถึง “Table A-VI/1-4 – Minimum Standard of Competence in Personal Safety and Social Responsibility (PSSR)” เพื่อเพิ่มมาตรฐานความสามารถขั้นต่ำสำหรับผู้ปฏิบัติงานบนเรือ.

2. ตัวมติสำคัญคือ IMO Resolution MSC.560(108) ที่ได้รับการอนุมัติเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2024 โดย MSC 108.

3. กำหนดให้ “เริ่มบังคับใช้” ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2026 ซึ่งหมายความว่า ผู้ที่ได้รับการฝึกอบรม/ต่ออายุหลังวันนั้นต้องเป็นไปตามมาตรฐานใหม่.

4. สาเหตุหลักของการแก้ไขมีหลายประเด็น เช่น

• การเพิ่มหัวข้อ “การป้องกันและตอบสนองต่อความรุนแรง & การล่วงละเมิด (violence & harassment) รวมถึง sexual harassment, bullying, sexual assault” บนเรือ.

• การปรับให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี เช่น การใช้ “เชื้อเพลิงทางเลือก / เทคโนโลยีใหม่ / ดิจิทัล” ซึ่ง IMO ได้ออกแนวทางเบื้องต้น “Generic interim guidelines for seafarers on ships using alternative fuels and new technologies (STCW.7/ Circ.25)” เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงนี้.

• การรับรู้ว่า “human element” (ปัจจัยมนุษย์) / ความรับผิดชอบทางสังคม / ความสัมพันธ์ระหว่างบุคลากรบนเรือ เป็นเรื่องสำคัญและต้องมีในมาตรฐานฝึกอบรม.

สิ่งที่เปลี่ยนแปลงหลัก :

1. International Maritime Organization (IMO) ได้อนุมัติข้อแก้ไขรหัส STCW ในส่วนของ “Table A-VI/1-4 – Minimum Standard of Competence in Personal Safety and Social Responsibility (PSSR)” ซึ่งเป็นมาตรฐานความสามารถขั้นต่ำในเรื่องความปลอดภัยส่วนบุคคล และความรับผิดชอบทางสังคม ได้ถูก แทนที่ ด้วยมาตรฐานใหม่.

2. องค์ประกอบที่เพิ่มมา ได้แก่
• การฝึกอบรมและการประเมิน (instruction & assessment) ในเรื่อง การป้องกันและตอบสนองต่อความรุนแรง/การล่วงละเมิด (Violence & Harassment) โดยผู้ปฏิบัติงานบนเรือจะต้องได้รับการสอนและผ่านการประเมินในหัวข้อนี้ตั้งแต่ 1 ม.ค. 2026.
• ย้ำเรื่องความรับผิดชอบทางสังคม (social responsibility), การทำงานเป็นทีม, การจัดการความรู้สึก (human relations) และองค์ประกอบ “มนุษย์” (human element) มากขึ้นในมาตรฐานฝึกอบรม.
• เพิ่มการเน้นที่ เชื้อเพลิงทางเลือก (alternative fuels) / เทคโนโลยีใหม่ / ดิจิทัล ในการฝึกอบรมของผู้ปฏิบัติงานบนเรือ — IMO ออกแนวทางเบื้องต้นให้แล้ว (“Generic interim guidelines for seafarers on ships using alternative fuels and new technologies (STCW 7/Circ.25)”) โดยจะถือเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ไข STCW.

3. เวลาที่เริ่มบังคับใช้: 1 มกราคม 2026 คือวันเริ่มบังคับใช้สำหรับผู้ปฏิบัติงานใหม่ หรือผู้ที่ได้รับการอบรม/ต่ออายุหลังวันนั้น ซึ่งหากยังใช้แบบเดิมอาจไม่ผ่านการตรวจโดยรัฐเจ้าของท่า (Port State Control)

สิ่งที่เรือ / บริษัท / สถาบันฝึกอบรม ควรเตรียมตัว :

• ตรวจสอบว่า หลักสูตรฝึกอบรม (เช่น PSSR, basic safety training) ครอบคลุมหัวข้อใหม่ เช่น การล่วงละเมิด/ความรุนแรง, การจัดการความรู้สึก, ความรับผิดชอบทางสังคม และองค์ประกอบ human relations.

• ให้แน่ใจว่า การประเมินสมรรถนะ (assessment) มีองค์ประกอบใหม่ตามมาตรฐาน STCW ที่แก้ไขแล้ว.

• สำรวจว่า ระบบใบอนุญาต/ประกาศนียบัตร ของบุคลากรบนเรือ ครบถ้วน สอดคล้อง และ “มีผลใช้หลัง 1 ม.ค. 2026” ได้หรือไม่.

• สำหรับบริษัท/เรือ: อัพเดตระบบบริหารความปลอดภัย (Safety Management System, SMS) ให้ครอบคลุมการจัดการเรื่องการล่วงละเมิด/ความรุนแรง และวัฒนธรรมบนเรือ (บนเรือ = workplace) ตามแนวที่มาตรฐานใหม่กำหนด.

• สถาบันฝึกอบรม: ต้องปรับหลักสูตรให้สอดคล้องข้อแก้ไข STCW และอาจรวมเนื้อหาเกี่ยวกับ alternative fuels / new technologies / digital training methods.

ประเด็นที่ควรติดตามเป็นพิเศษ : 

• ประเทศไทย/ธงไทย: ต้องตรวจสอบว่า กรมเจ้าท่า หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ออกมาตรการรองรับข้อแก้ไข STCW และได้แจ้งผู้ประกอบการ/สถาบันฝึกอบรมหรือยัง

• สำหรับผู้ฝึกอบรม/ผู้เรียน: ถ้าใบอนุญาต/ประกาศนียบัตรออกก่อนการแก้ไข อาจต้องมี การอบรมเสริม/รีเฟรช (refresher) เพื่อให้สอดคล้องมาตรฐานใหม่

• เนื่องจากมีการเพิ่มหัวข้อ “alternative fuels / new technologies” — คู่สัญญา (ship-owner, operator) ต้องเตรียมบุคลากรให้พร้อมสำหรับการใช้งานจริงของเรือที่ใช้เชื้อเพลิงทางเลือก หรือมีเทคโนโลยีใหม่บนเรือ.

• วัฒนธรรมองค์กรบนเรือมีบทบาทสำคัญ: การเปลี่ยนแปลงไม่ได้แค่ “เพิ่มหัวข้อฝึกอบรม” แต่หมายถึง “เปลี่ยนวิธีคิด/วิธีปฏิบัติ” บนเรือให้สอดคล้องกับมาตรฐานใหม่.